Door Eddy Nowicki

Als we onszelf niet veranderen, zullen we altijd hebben wat we tot nu toe hebben bereikt. (Onbekende auteur)

De technologie voor het reguleren van de ontwikkeling van een bijenvolk, voorgesteld door dr. Petro Chmary is de basis voor moderne, humane bijenteelt. Eerst en vooral is het gebaseerd op een rationeel gebruik van het natuurlijke potentieel van de ontwikkeling van het bijenvolk als een superorganisme. Na enkele jaren praktisch gebruik van de isolator Chmary, wil ik de belangrijke voordelen van deze technologie kort weergeven in vergelijking met de traditionele bijenteelt. Dankzij het vermogen om het broed in het actieve seizoen te regelen, kan je jezelf beperken tot het optimale aantal geboren generaties bijen. In onze plaats volstaan ​​5-8 generaties voor mij, in plaats van 8-12. Door het uitsluiten van de herfst, de late winter en het vroege voorjaar van het voeden van larfjes, kan je de honingproductie met 50% verhogen. Indien je voor een bepaalde dracht de koningin tijdelijk isoleert en het broed beperkt tijdens de dracht, kan de productie van honing verhoogd worden met nog eens 50%. Zo wordt de productie van honing op de bijenstand door het beperken van het onnodig broed verdubbeld. (dit deed Renson al veel eerder!) Daarenboven zorgt deze techniek dat er zonder chemie bijen bevrijd worden van sommige ziekten, wat ook voor een besparing zorgt.

"Laten we de bijen helpen - de bijen zullen ons helpen"

De vroegere imkers begrepen al snel dat het overvloedige broeden door de koningin niet altijd gunstig was. Om het gewenste bijenvolk samen te stellen voor de belangrijkste drachten, werden de koninginnen vervangen, waardoor ze ongewenste broed in die periode voorkwamen. Het bleek dat er veel gevallen zijn waarin we onze koningin op geselecteerde ramen willen houden. We sluiten de reproductieve koningin op één raam om de larven van de juiste leeftijd te bekomen. We scheiden de ruimte waarin we jonge koninginnen willen kweken in aanwezigheid van een oude koningin in een kweekvolk. We sluiten de koningin op met een aantal ramen en doen zo aan broedbeperking.

Alle eerdere toepassingen van het koninginnenrooster veroorzaakten een beperkte isolatie van de koningin, wat tot een gedeeltelijke beperking van het broed leidde.

Isolator Chmary wordt gebruikt om broed volledig uit te sluiten. Het is een plastiek rooster dat bestaat uit twee lagen koninginnenrooster met afmetingen van bijv. 360x240 mm op een afstand van 10 mm van elkaar. Met de koningin gesloten in deze ruimte, hebben de bijen contact, maar de koningin heeft geen toegang tot de ramen en er is geen plek om te broeden. Het is zoals je een complete broedstop kunt zien, niet alleen een beperking.

Waar komt dit idee vandaan en waarvoor moet het dienen. Wel, de maker van dit apparaat Dr. Petro zei: Je moet eerst de oorzaak van uitputting elimineren.

Het is al lang bekend dat de meest destructieve activiteit van de bijen, het voeden van larven is. Maar de bijen hebben een instinct om het volk te doen overleven, ten koste van alles. De prioriteit van bijen is broedprioriteit. Immers, om een zwerm te behouden, geven we haar een raam met open broed waarvoor ze moeten zorgen. De bijen zullen die niet opgeven, wat het hen ook kost aan energie.

De volledige isolatie van de koningin gedurende 10 dagen voor een goede dracht zorgt ervoor dat op het moment van de dracht al het broed van voor de opsluiting van de koningin gesloten is, en dat slechts een paar voederbijen het resterende open broed moeten voeden. De rest van de bijen kan naar de functie van haalbij, voor maximaal voordeel bij dracht. Maar het tweede, belangrijkere voordeel van een dergelijke isolatie is het feit dat de onderbreking in broed de ontwikkeling van het volk zal beperken tot het niveau dat geschikt is voor de latere drachtloze periode. Er worden dan geen massa’s bijen die op dat moment niet nodig zijn geboren, die niet alleen de voedselvoorraad uitputten, maar ook de oorzaak kan zijn van de zwermstemming. Maar de belangrijkste bedoeling van de maker van deze technologie is om de hoeveelheid broed aan te passen aan de verminderde hoeveelheid voedsterbijen na de dracht. Zoals we al hebben vermeld, verzwakt het tekort aan voederbijen ten opzichte van het broednest nieuwe generaties bijen, vermindert het hun weerstand en is het de meest voorkomende oorzaak van ziekteontwikkeling.

Het volgende voordeel van het gebruik van de Chmary-isolator is de mogelijkheid om een broedloze periode in het bijenvolk te creëren en deze toestand te gebruiken voor gemakkelijke vernietiging van de varroamijt.

In het seizoen van 2017 behandelde ik van 11 tot 27 november. Er vielen er 2.050 varroa-mijten gemiddeld per volk in 24 volken. (ik verloor 5 volken)

In 2018, in dezelfde stand, maar in 22 volken, op 3 oktober, heb ik mijn koninginnen geïsoleerd en op 30 oktober heb ik al mijn volken behandeld. In totaal werden 6850 mijten geteld. Na de tweede controle vielen er slechts 15 mijten op 17 november. In de lente van 2019, 21 februari, d.w.z. een week na de vrijlating van koninginnen (14/2) uit de isolatoren, behandelde ik met oxaalzuur en vond ik geen enkel mijt op de bodem. Dus ging ik ervan uit dat deze volken de lente-ontwikkeling waren begonnen, en absoluut vrij van varroa mijten waren. Doordat ik KI doe heb ik mijn darren nodig en snij ik daarom geen darrenraad uit tijdens het bijenseizoen als behandeling tegen varroa. Het blijkt daarom dat wanneer de Chmary-isolatoren worden gebruikt, het voldoende is om het volk slechts één of twee keer te behandelen om deze volledig van de parasieten te bevrijden. Het bespaart niet alleen de kosten, maar vooral ook de gezondheid van bijen en imker. Vroege behandeling laat toe om deze varroa parasieten te doden, die in de late herfst onderdak vinden tussen bijen en de behandeling overleven, hoewel er geen broed is, waardoor ze kunnen schuilen.   

Daarnaast checkte ik op 15 maart de status van broed in volken waarbij koninginnen geïsoleerd werden gehouden en vergeleken met de staat in de volken waar de koninginnen vrijgelaten werden eind oktober. Het bleek dat volken waar koninginnen niet geïsoleerd waren, 10 tot 20 cm2 gesloten broed hadden, volken met geïsoleerde koninginnen hadden op dat moment 10 - 18 cm2 broed, dus weinig verschil.

Een ander voordeel van winterisolatie van koninginnen is de uitsluiting van de schadelijke late herfst- winter- en vroege lentebroed. Winter 2018/2019 toonde aan dat koninginnen onder de huidige klimatologische omstandigheden (opwarming van de aarde) zelfs de hele winter kunnen broeden. Dit resulteert in de vervanging van een zeer goed gevoede zomergeneratie van winterbijen voor de volgende, steeds zwakkere generaties van de late herfst- en winterbijen. Men mag de fatale gevolgen van het broeden in het volk in de winter niet vergeten. Bijen die overwinteren moeten een ​​temperatuur hebben bij de tros 19°C, bij broed moeten ze deze verhogen tot 34,5°C . Het is niet alleen een verspilling van energie en voedsel, maar ook van de ontwikkeling van bijen. Een hogere consumptie van voedsel om de temperatuur te verhogen, resulteert in een eerdere overvulling van de darm, en een grotere hoeveelheid geproduceerde stoom en vocht in het nest waardoor er schimmel ontstaat. De vermindering van broed tot 5 - 6 maanden (april, mei, juni, juli, augustus) beperkt ook de ontwikkeling van Varroa. 

Door in de late zomer/vroege herfst (begin september- begin oktober) de koninginnen in isolatoren op te sluiten, ontlasten we de winterbijen van hun taak om larven te voederen. Een voorwaarde voor het positieve effect van isolatie is de aanwezigheid van ten minste 8 - 10 ramen broed in verschillende stadia op het moment van isolatie. Bijen die uit dit broed geboren worden zullen onze aanbetaling zijn, die we van plan zijn onaangeroerd te verzorgen tot de lente. 

Anna Maurizio in het Swiss Bee Journal in 1946, in het artikel "Beobachtungen uber Lebensdauer und den Futterferbraucht gefangenen gehaltener Bienen” meldt: dat een bij die geen koninginnenbrij produceerde (larvenvoedsel) 11 maanden kon overleven. Deze bijen zouden niet alleen moeten overleven, ze moeten de eerste generatie van de lente opvoeden en voeden zodat het volk bijen krijgt met een hoog levenspotentieel. Dit is mogelijk omdat we door het voorkomen van verder broed, de volken in staat stelden om bijen goed gevoed te houden, met een grote hoeveelheid eiwit en vet. Ze bouwden hun lichaamseiwitrijk vet op de rijke stuifmeelzomer. In de herfst zijn stuifmeelbronnen in de natuur armer en volgende generaties kunnen geen grote voorraden eiwit en vet opgebouwd worden. "Als het gehalte van slechts één van de 10 exogene voor de bij-aminozuren, bijvoorbeeld isoleucine in een bepaald voedseleiwit, 3% is in een situatie waarin het 4% zou moeten zijn, gebruikt de bij slechts ¾ van dit eiwit". Door de koningin te isoleren en het broed te doorbreken, imiteren we het instinctieve gedrag van de bijen. Bijen, die ook zwermen initiëren, veroorzaken een broedpauze ten opzichte van de normale behandeling van de koningin. Dan gebeurt het fenomeen precies zoals na het opsluiten van de koningin in de Chmary isolator. Uit het eerder gesloten broed komen de jonge, perfect gevoede bijen tevoorschijn, die hun hele levensenergie gebruiken om te zwermen, een nieuw huis te bouwen en de sterkste, gezondste volken groot te brengen. Het isolement van elke koningin, wanneer het volk de juiste hoeveelheid broed heeft in verschillende stadia, creëert een dergelijke toestand. Op deze manier verwerven we de meest waardevolle, vitale bijen.

Zoals met elke nieuwigheid, zal het nodig zijn om goed na te denken over de mogelijkheden die de isolator van CHMARY biedt en om het voorzichtig en experimenteel op uw eigen bijenstand te gebruiken.   

Eddy Nowicki met dank aan Eddy Mannaerts, Inż. Igor Pawłyk, www.bijenvrienden.be

Voor meer info eddy.nowicki@bijenvrienden.be

1)Zomerbehandeling (zorgt voor vitale winterbijen)

We sluiten de koningin 21 dagen op in de izolator (tijdens de laatste week van de linde dracht). Je kan nu de koninginnenrooster verwijderen. Twee weken  later kan je slingeren. Wanneer je na 21 dagen de koningin loslaat heb je een aantal  dagen om de behandeling te doen. Drie dagen na loslaten 1^e behandeling (er is geen gesloten broed meer aanwezig) op dag 7 na loslaten 2^de behandeling. Koningin begint dadelijk met cellen te beleggen, dit zorgt ervoor dat je begin september vitale winterbijen hebt.

2)Herfstbehandeling (2 methodes)

Methode 1

Eind september begin oktober sluiten wij de koningin op voor 25 dagen. Op dag 25 laten we de koningin los. Drie dagen na loslaten 1^e behandeling (er is geen gesloten broed meer aanwezig) op dag 7 na loslaten 2^de behandeling.  Soms gaat de koningin hierna terug aan de leg.  Dit zorgt er wel voor dat er veel wintervoedsel geconsumeerd wordt.

Methode 2

Eind september begin oktober sluiten wij de koningin op.  Koningin blijft opgesloten tot eerste warme dag in januari/februari/maart. 1^e  behandeling (er is geen gesloten broed meer aanwezig) kan worden uitgevoerd na minimum 25 dagen. 2^e behandeling wordt uitgevoerd 4 dagen later. Behandelingen worden uitgevoerd terwijl de koningin opgesloten is in de izolator, maar dit is geen probleem!

Methode1:

 Voordeel:         

• geen verlies van koninginnen
• je bent gerust tot in de lente en hoeft tot dan de kast niet te storen.
• Zeer grote volken begin februari

Nadeel:

• Wordt zeer veel wintereten verbruikt, je moet zorgen voor een goede inwintering.
• Soms gaat de koningin terug aan de leg. (temperatuur in de kast stijgt)

Methode2:

Voordeel:          

• Je verbruikt bijna geen wintereten.
• Kast blijft broedloos in de winter net zoals het vroeger was! (terug naar de natuur).
• Zeer goed gevoede zomergeneratie van winterbijen
• Temperatuur is veel lager (geen broed) hierdoor geen schimmel in de kast.
• Je kan meerdere koninginnen overwinteren in 1 bijenvolk!
• Je moet de kast niet storen in december.

Nadeel:

• soms verlies je koninginnen (als de tros het contact verliest met de izolator)
• Vergt iets meer kennis van de imker.
• Bijenvolk is in februari kleiner (half april is er geen verschil meer!)

Conclusie: